KATARAK NEDİR BELİRTİLERİ NASIL ORTAYA ÇIKAR?
DOĞUMSAL KATARAKLAR
KATARAK OLUŞUMUNU HIZLANDIRAN HASTALIK ve ETKENLER
TANI İÇİN KULLANILAN YÖNTEMLER
KATARAK AMELİYATI NE ZAMAN YAPILMALIDIR?
ADIM ADIM FAKO YÖNTEMİ
ŞEKER ve KATARAK
NELERE DİKKAT ETMELİSİNİZ?
Katarakt Cerrahisi Fako Yöntemi
Göz sağlığıyla ilgili tüm lazer ve göz ameliyatlarının uygulanabildiği üst düzey teknolojiyle donatılmış Acıbadem Göz Merkezi’nde göz sağlığıyla ilgili her dalda konunun uzmanları tarafından hizmet verilmektedir.
Katarakt Nedir, Belirtileri Nasıl Ortaya Çıkar?
Katarakt, göz merceğinin saydamlığını kaybetmesi ve buna bağlı olarak görmenin azalması ile sonuçlana göz rahatsızlığıdır. % 90 yaşa bağlı (senil katarakt) ortaya çıkar. Daha az görülmekle birlikte, travma, bazı sistemik hastalıklar, üveit gibi göz rahatsızlıkları, steroid gibi bazı ilaçların kullanımına bağlı olarak ikincil katarakt gözlenebilmektedir.
Doğumsal olarak bebeklerde de konjenital katarakt görülebilir. Yaşlılığa bağlı senil katarakt gelişimi genellikle asimetrik de olsa her iki gözde başlar. Puslu görme, renk kalitesinin bozulması, giderek görme keskinliğinin azalması, katarakt belirtileridir. Düzenli göz kontrolü ile katarakt başlangıcı saptanabilir ve müdahale zamanı belirlenir. Bu nedenle özellikle 40 yaş üzerinde düzenli göz kontrolü gereklidir.
Doğumsal Kataraktlar
Anne adayının hamileliğinin ilk dönemlerinde geçirdiği kızamıkçık hastalığı,
antiviral ilaçlar gibi etkenler, çocukta doğuştan katarakta neden olabilir. Doğumsal kataraktı, ancak çok dikkatli aileler fark edebilir. Çocuk hekiminin de bu konuda hassas olması, doğar doğmaz yapılan genel muayenede, bebeğin gözüne tutacağı basit bir ışık yardımıyla birtakım
tespitlerde bulunması mümkündür. Bütün bunlar yapılmadıysa çocuk en geç 2 yaşında, fark edilir bir problemi olsun olmasın, mutlaka bir göz doktoruna kontrole getirilmelidir.
Katarakt Oluşumunu Hızlandıran Hastalık ve Etkenler
Özellikle troid ve diyabet hastalarında katarakt gelişimi daha çabuktur.
C vitamini eksikliği, güneşin ultraviole ışınları gibi etkenler katarakt gelişimini hızlandırır.
Tanı İçin Kullanılan Yöntemler
Katarakt tanısında, hastanın gözünün içine mikroskopik olarak takılmaktadır. Kataraktın içinden, özel bir lazer yöntemiyle hastanın ameliyat sonrası ne düzeyde göreceği de belirlenmektedir.
Oculus Pentacam Göz Tarayıcısı ile katarakt analizi yapılmaktadır. Lens yoğunluğu, bu cihaz sayesinde analiz edilmekte ve niceliği saptanmaktadır.
Speküler mikroskopi, katarakt operasyonu öncesi tüm hastalara uygulanarak, hastaların kornea endotelinin (gözün şeffaf tabakasının en derin kısmı) operasyondan nasıl etkileneceği önceden tespit edilmektedir.
Operasyon sırasındaki manevralar bu sonuca göre düzenlenmektedir.
Katarakt Ameliyatı Ne Zaman Yapılmalı?
Hastanın görmesi kendine yetmediği ve katarakt tanısı konulduğu andan itibaren ameliyat yapılabilir.
Fako Yöntemi
Bugün için kullanılan en geçerli ve sonuçları en başarılı yöntemdir.
En büyük avantajı, çok kısa bir sürede uygulanabilmesi ve göz çok
büyük kesilmeden, küçük bir delikten çalışılabilmesidir.
Ameliyat sonrası görme gücü çok hızla geri kazanılır ve ameliyat,
özel mercekler konarak, dikişsiz yapılır. Hasta çok kısa sürede
narkoz almadan, iğne yapılmadan, sadece gözü uyuşturan
damlalarla ameliyat olup evine gidebilir ve birkaç gün içinde de
günlük yaşantısına yavaş yavaş geri dönebilir.
Adım Adım FAKO Ameliyatı
1. İlk olarak hastanın gözüne 4-5 kez gözün yüzeyini uyuşturan bir damla
verilir. Başka bir anestezi yöntemine gerek yoktur. Bu şekilde damla ile
yapılan uyuşturmalara "topikal anestezi" yani damla anestezisi denir.
Gözün şeffaf kısmı olan kornea ile beyaz bölümünü oluşturan
skleranın birleştiği bölge, katarakt ameliyatında ilk kesinin yapıldığı yerdir.
Yaklaşık 3 mm’lik özel bir kesi ile gözün içine ulaşılır.
2. Bu kesi yerinden gözün içine, göz dokularını koruma özelliğine sahip
özel jöle kıvamında bir madde doldurulur. Bu madde cerraha gözün içinde
rahat ve emniyetli çalışma olanağı sağlar.
3. Gözün renkli kısmı olan irisin arkasında gözün merceği (lensi) bulunur
(yoğunlaştığı zaman katarakt diye adlandırdığımız doku). Katarakt bir zar içinde bulunmaktadır. Kistotom diye isimlendirdiğimiz bir alet yardımıyla katarakt zarının ön yüzünde yuvarlak bir pencere açılır.
4. Ortasında pencere açılan bu zar, kataraktın çekirdeği (nükleus) ve
kabuğundan (korteks) sıvı kullanılarak ayrılır. Özel bir enjektör ile zarın yan yüzlerinden arkaya verilen sıvı, zarı diğer bölümlerden soyarak ayırır. Bu işlemle katarakt, kendi zarının içinde serbest bir hale gelmiş olur.
5. Sıra artık kataraktın temizlenmesine gelmiştir. Bu safhada fakoemülsifikatör (kısaca fako) denilen bir alet kullanılır. Bu alet ultrasonik güç yani ses dalgası gücünü kullanır. 2.7 mm’lik çapı olan bu alet kataraktı hem parçalar, hem bu parçaları içine emer, hem de boşalan bölgeyi doğala yakın bir sıvı ile doldurur.
6. Sert kataraktlarda ikinci bir alet yardımıyla çekirdeği kırma işlemi yapılır.
Sert katarakt daha küçük parçalara kırılarak daha kolay temizlenmesi
sağlanmış olur.
7. Kataraktın büyük parçası olan çekirdek temizlendikten sonra korteksin
temizlenmesi işlemi yapılır. Bu doku, zarın iç yüzeyine yapışık olan bir tür
iç kabuktur. Kataraktın doğal zarının boş ve temiz bir torba haline
gelmesi sağlanmış olur.
8. Gözün içi artık katarakttan temizlenmiştir. Rahat ve emniyetli bir çalışma
için yeniden jöle madde ile doldurulur. Artık bu madde kataraktın
boşalttığı zarının içini doldurabilmektedir.
Şeker ve katarakt
9. Sıra suni göz içi lensini, çıkarılmış olan doğal lensin (katarakt) yerine yerleştirmeye gelmiştir. Özel bir maddeden yapılmış olan bu suni lens, yumuşak olduğu için katlanabilmektedir.
Gene özel sistemlerle katlanarak 3 mm. olarak hazırlanmış olan kesiden gözün içine sokulur ve daha sonra da doğal lens zarının içine yerleştirilir. Bu lens, gözde reaksiyon yapmayacağı bilimsel olarak kanıtlanmış (50 yıldan fazla bir süredir) özel bir maddeden imal edilmiştir.
10. Artık ameliyat tamamlanmıştır. Herhangi bir dikiş koymaya gerek
kalmaksızın hasta ameliyat masasından kalkabilir. Yaklaşık 1 saat sonra gözünü açabilir ve evine dönebilir.
Ameliyat Süresi
Yaşa bağlı katarakt ameliyatı, cerrahın tecrübesine ve gözün durumuna göre yaklaşık olarak 15 dakika içerisinde tamamlanır.
İyileşme Süresi
Ameliyattan sonra hastanın normal görüşe kavuşması için geçen süre,
ameliyatın zorluğuna, kataraktın sertliğine bağlı olarak değişir.
Genellikle yumuşak kataraktlarda çok daha hızlı bir düzelme olurken,
çok sert bir kataraktın hem ameliyat, hem de düzelme süresi biraz daha uzundur.
1 hafta 15 gün içerisinde çok iyi bir görme noktasına gelinir. Hasta 15’inci
günle 30’uncu gün arasında tamamıyla iyileşir. Doğru zamanda gelip ameliyatını olmuş bir hasta, 1-2 günde bile düzelebilir.
Ameliyat Sonrası
Her cerrahi müdahalede risk vardır ve enfeksiyon da bunlardan en önemlisidir. Hastaya önlem olarak bir antibiyotik damla verilir. Ameliyat olan kişinin damlasını doğru kullanması, özellikle ilk 48-72 saat içinde enfeksiyona karşı çok dikkat etmesi ve hijyen şartlarına uyması gerekir.
Nelere Dikkat Etmelisiniz?
- Hiçbir şekilde ameliyatlı gözünüzü ovuşturmayın ve baskı uygulamayın.
- Başlangıçta geceleri bir göz bandını koruyucu olarak kullanabilirsiniz.
- Ameliyatlı gözünüzün bulunduğu taraf üzerine yatmayın.
- Ameliyatlı göz, su ve sabunla temas etmemelidir. Bu nedenle ilk bir hafta saçınızı kendiniz yıkamayın, başınızı arkaya eğerek başkasına yıkatıp kurulatın.
- Eğer dışarı çıkacaksanız, rüzgarlı ve güneşli havalarda koruyucu gözlük ve göz bandajı kullanın.
- Ağır bedensel hareketlerden kaçının, ağır yük kaldırmayın ve taşımayın. Eğer muhakkak eğilecekseniz, başınızı ve vücudunuzu öne eğerek değil, dizlerinizi bükerek eğilin.
- Yüzme,dalma ve diğer su sporlarını ne zaman tekrar yapabileceğinizi göz doktorunuza danışın.
- Doktorunuz kontrollerden sonra size onay vermeden, otomobil kullanmayın.
- En önemlisi, ameliyat sonrası doktorunuzun önerdiği ilaçları zamanında kullanın ve kontrollere mutlaka zamanında gidin.
- Ameliyattan ortalama 3 hafta sonra, geceleri kullanabileceğiniz bir
gözlük, göz doktorunuz tarafından reçete edilir.
